Πιέρ Πάολο Παζολίνι-οιδιπόδειο

"Δυο σπουδαίες ανθρώπινες υπάρξεις δολοφονήθηκαν επειδή ήταν καλοί και αγαπούσαν τους συνανθρώπους τους. Ο Χριστός και ο… Πιερ Πάολο Παζολίνι"!



Τα πρώτα ποιήματα στα 7 του και το οιδιπόδειο σύμπλεγμα Στον Πιερ Πάολο Παζολίνι βρήκε απόλυτη εφαρμογή η ρήση του Γιώργου Σεφέρη. «Το πιο επικίνδυνο πράγμα για έναν καλλιτέχνη είναι το ταλέντο του»!

Και ο Παζολίνι ήταν πολυτάλαντος. Συγγραφέας, ποιητής, σκηνοθέτης, αριστερός, ομοφυλόφιλος, ένθερμος οπαδός του ποδοσφαίρου ήταν ένα πρόσωπο που συνέλλεγε αντιφάσεις.



Αντίκρισε το πρώτο αρρωστιάρικο φως της ανθρωπότητας την εποχή που «θώπευε» την εξουσία στην Ιταλία ο Μουσολίνι. Βλαστός ενός αυστηρού Ιταλού αξιωματικού, του Κάρλο και της «γλυκιάς», όπως την περιγράφει, Σουζάνα απέκτησε τρία χρόνια έπειτα από τη γέννηση του, τον αδελφό του Γκουίντο.



Με έναν παραμορφωμένο ψυχολογικά πατέρα, που συνθλιβόταν στην πρέσα της συμμόρφωσης του στρατού και μια στοργική μητέρα, η σκιά της οποίας πέφτει έντονη σε κάθε του έργο, ο Παζολίνι άρχισε να στρέφεται στις τέχνες από μικρός.



Σε ηλικία εφτά ετών έγραψε τα πρώτα ποιήματα του ενώ περιδιάβαινε τις ιταλικές πόλεις της επαρχίας εξαιτίας του στρατιωτικού πατέρα του. Η πολυμέριμνη Σουζάνα ήταν αυτή που φύλασσε πάντοτε μια αγκαλιά για τον Πιερ Πάολο.



Ο Παζολίνι δεν αρνήθηκε ποτέ το οιδιπόδειο σύμπλεγμα που τον κατάτρεχε, ούτε έκανε καμιά προσπάθεια να το δαμάσει. «Ο Οιδίπους»(1967) είναι αυτοβιογραφικός.



Ο πατέρας μου ήταν ένας αξιωματικός και η μητέρα μου ήταν λίγο πολύ η γυναίκα που υποδύθηκε η Σιλβάνα Μανιάνο. Έζησα το οιδιπόδειο σύμπλεγμα»



Στον «Αιρετικό Εμπειρισμό» καταγράφει με αφοπλιστικό τρόπο τον άγονο… αγώνα της αγάπης του.



"Με τη μητέρα μου (έγκυο αλλά δεν το θυμάμαι) ήμουνα, όπως και σ' όλη μου τη ζωή, δεμένος με μια παθιασμένη αγάπη χωρίς ελπίδα".

Σε ηλικία 20 ετών, ο πατέρας του πιάνεται αιχμάλωτος στην Κένυα. Η οικογένεια αναγκάζεται να καταφύγει στην Καζάρζα της επαρχίας του Φρίουλι και εκεί ιδίοις εξόδοις ο Παζολίνι εκδίδει την πρώτη του ποιητική συλλογή «Ποιήματα στην Καζάρζα».



Έχει βάλει σε τροχιά το άστρο του και δεν προτίθεται να ανακόψει την πορεία του με τον στρατό. Λιποτακτεί το 1945 και επιστρέφει στο Φρίουλι όπου πληροφορείται τον θάνατο του αδελφού του Γκουίντο.



Η επιστροφή του πατέρα του μετά τον πόλεμο θα γεννήσει μια άβυσσο παρανοήσεων και την τελεσίδικη ασυνεννοησία τους. Ο Παζολίνι έχει ήδη αυτονομηθεί ως προσωπικότητα στα χρόνια της απουσίας της πατρικής φιγούρας.



Η αμόλυντη νιότη του θα μυθοποιηθεί στα έργα εκείνης της εποχής όπου διαμόρφωσε την λογοτεχνική του προσωπικότητα, η άτακτη φυγή του, όμως, το 1948 θα του στοιχίσει την ψυχική του ηρεμία



Η σεξουαλική σχέση και η διαγραφή από το Κομμουνιστικό Κόμμα



Η Καζάρζα πλημμυριζόταν από λόγια ανώφελα και κούφια των πολιτικάντηδων σε εκείνες τις εκλογές του 1948.



Ο Παζολίνι με ένα βιτριολικό χαμόγελο να ανθίζει στο πρόσωπο του παρακολουθούσε ατάραχος τις μεγαλόπνοες υποσχέσεις στην ταλαιπωρημένη ιταλική αγροτιά.



Αίφνης κρίκοι υποτιμητικών βλεμμάτων απειλούσαν να δεθούν γύρω από το λαιμό του σαν αλυσίδα. Ένα πιτσιρίκι είχε εξομολογηθεί στον παπά της ενορίας πως είχε σεξουαλική σχέση με τον Παζολίνι.



Στον μικρόκοσμο της Καζάρζα ο Παζολίνι ένιωθε «σαν τους άνεργους που καταλήγουν στην αυτοκτονία».



Η μετακόμιση του στην Ρώμη με την μητέρα του αποτέλεσε την μοναδική διαφυγή και ταυτόχρονα την βάση για την εκτόξευση του στο παγκόσμιο στερέωμα των Τεχνών.



Ο Παζολίνι περιδιαβαίνει τις συνοικίες της ανέχειας στο υπαίθριο μουσείο της πρωτεύουσας και ανίχνευε την πραγματικότητα της.



Τα «παιδιά της ζωής», όπως ονομάζει τα αγόρια με την ωμή σεξουαλικότητα, στα οποία επικάθεται η λάσπη του περιθωρίου τον οδηγούν στην πρώτη του σύγκρουση με το Κομμουνιστικό Κόμμα, που επιζητούσε ένα «καθαρό προλεταριάτο».



"Η εργατική τάξη ανήκει στον μοντέρνο κόσμο, στο παρών, στην ιστορία μας. Στην Ιταλία οι περισσότεροι αστυνομικοί είναι φτωχά παιδιά που προέρχονται από οικογένειες που ζουν στην ανέχεια του Νότου" έλεγε ο Παζολίνι, ο οποίος έμεινε πολιτικά… άστεγος.



Αντιεξουσιαστής, ακραίος στις ανησυχίες του, με «διάτρητες» ερωτικές επιλογές στην ταραγμένη ζωή του έμοιαζε απίθανο να ενταχθεί σε ένα σχηματισμένο πολιτικό οργανισμό.



Το 1949, ένα χρόνο μοναχά αφότου αφίχθηκε στην «Αιώνια Πόλη», το Κομμουνιστικό Κόμμα τον διέγραψε με πρόσχημα την ομοφυλοφιλία του.



Στην ουσία ήταν μια τιμωρία για τους συνεχείς προβληματισμούς που ανέπτυσσε για την τροχιά που διέγραφε το Κομμουνιστικό Κόμμα.



«Ένας άνθρωπος» έλεγε ο Παζολίνι «δεν πρέπει να ελπίζει σε τίποτα. Η ελπίδα είναι κάτι που εφευρέθηκε από τους πολιτικούς για να διατηρεί το εκλογικό σώμα χαρούμενο»



Άθεος και πρώην κομμουνιστής ο Πιερ Πάολο Παζολίνι προέβλεψε από εκείνα τα χρόνια ότι η Ευρώπη πρόκειται να κινηθεί από την αντιφασιστική αντίσταση στην ξενοφοβία, την απόρριψη κάθε κοινωνικής, πολιτικής, φυλετικής, σεξουαλικής διαφορετικότητας.



Την σημερινή κοινωνική κόλαση.



Η ευαισθησία της «Μάμα Ρόμα» και η φρίκη του «Σάλο»

Μακριά από το ύστερο ύφος του, το κινηματογραφικό φαινόμενο Παζολίνι φύεται στον ιταλικό νεορεαλισμό, τουλάχιστον στις πρώτες του ταινίες.



Το «Ακατόνε» και η «Μάμα Ρόμα» , με την σπαραχτική ερμηνεία της μάνας – πόρνης, Άννα Μανιάνι να έχει στοιχειώσει τους αμέριμνους θεατές, θεωρήθηκαν ως σημεία αναφοράς στον παγκόσμιο κινηματογράφο.



Στα έργα του ζωγράφιζε με αδρές πινελιές ανθρώπινους χαρακτήρες που προσπαθούσαν να επιβιώσουν σε εποχές άφατης καταπίεσης, στέρησης και πείνας.



Στη ρωγμή του ζόφου και της μαυρίλας της πραγματικότητας άνθιζε μια τόσο δα ελπίδα στα κινηματογραφικά του έργα που ήταν ένας καθαρά πολιτικός κινηματογράφος.



Αγάπησε περισσότερο από όλες τους τις ταινίες το «Uccellacci e uccellini» (Ορνια και πουλάκια) γιατί έλεγε πως ήταν αμόλυντη και φτωχή αλλά έμελλε με μια ταινία σαν το «Σάλο: 120 ημέρες στα Σόδομα» , που προκάλεσε φρίκη και αηδία να δημιουργήσει μια επίπλαστη εικόνα κυνικού.



Μια απάνθρωπη παρέλαση σεξουαλικών βασανιστηρίων, οργίων, εμπλουτισμένη από κοπρολαγνεία και σεξουαλικά βασανιστήρια τεσσάρων φασιστών σε αγόρια και κορίτσια που είχαν, απαχθεί προκάλεσε βίαιες αντιδράσεις στους θεατές.



Η ταινία λογοκρίθηκε, ο Παζολίνι απειλήθηκε με θάνατο από τους νεοφασίστες της Ιταλίας και αρκετοί ήταν αυτοί που φρόντισαν το 1975 να λάβουν απόσταση ασφαλείας από τον Ιταλό δημιουργό που σταυρωνόταν.



"Αυτή ήταν η επιδίωξή μου" έλεγε για την ταινία ο Παζολίνι. "Να εξοργίσω, να θυμώσω τον θεατή. Στην αρχή θα στραφεί εναντίον της ταινίας, εναντίον μου. Ύστερα θα πει πως πρόκειται για ένα πορνό".

Αυτό είναι μια βολική εξήγηση. Μερικοί όμως μπορεί να ξανασκεφτούν. Ο φασισμός δεν καίει μόνο σάρκες. Μας "σπρώχνει" στον ολοκληρωτικό αφανισμό.



Το ζην επικινδύνως και η νίκη της λήθης

Ενώ οι κραυγές από το «Σάλο» λειτουργούσαν σαν καμπανάκια κινδύνου για τον Παζολίνι, ο ίδιος προτιμούσε να τα αγνοεί.



Εθισμένος στο ζην επικινδύνως ήταν ένα άθυρμα των παθών του. Έντονα ερωτικός όπως τον περιγράφει σε μια συνέντευξη του στο περιοδικό «Λέξη» ο Γάλλος συγγραφέας, Ντομινίκ Φερναντέζ, ο οποίος έγραψε το βιβλίο "Εγώ, ο Πιερ Πάολο, στα χέρια του Αγγέλου" δεν δάμασε τα πάθη του, παρότι γνώριζε ότι μέσα τους εμφώλευε ο κίνδυνος.



"Αναζητούσε καινούριους συντρόφους κάθε βράδυ. Σε χώρους μάλιστα ιδιαίτερα επικίνδυνους, όπως ο σταθμός της Ρώμης, όπου συχνάζουν αρσενικές πόρνες και βασιλεύει η βία...



Αγαπούσε να ερωτοτροπεί με τον κίνδυνο, αφού για είκοσι χρόνια ζούσε μ' αυτόν τον τρόπο. Του άρεσαν οι γνωριμίες, οι συναντήσεις, αυτό το είδος του ευκαιριακού έρωτα.



Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, δεν ήθελε ποτέ να κάνει έρωτα σ' ένα δωμάτιο, αλλά πάντα σ' ανοιχτό χώρο. Κι ο τόπος όπου δολοφονήθηκε είναι μια άθλια και βρωμερή παραλία κοντά στη Ρώμη, στις εκβολές του Τίβερη, ένα μέρος εγκαταλειμμένο -σωστή κόλαση.



Εδώ είχε οδηγήσει τον δολοφόνο του, για να κάνουν έρωτα καταγής. Εξευτέλιζε τον εαυτό του με το να αρνείται ακόμα και την άνεση ενός δωματίου και πληρώνοντας τους εραστές του για να εξισορροπεί το βάρος της ενοχής του".

Στις 2 Νοεμβρίου του 1975 οι καραμπινιέροι βρήκαν το πτώμα του Πιερ Πάολο Παζολίνι.



"Ο έρωτας και ο θάνατος παντοτινοί σύντροφοι" όπως θα έγραφε ο Νίκος Γκάτσος. Ο Πελόζι παραδέχτηκε τότε πως ήταν ο δολοφόνος του για να αναιρέσει σήμερα αυτή του την ομολογία.



Σήμερα ο Πιερ Πάολο Παζολίνι, 34 χρόνια μετά τον θάνατο του, αφυπνίζει τη ληθαργική συλλογική συνείδηση με τα πολυπλόκαμα έργα του που σκάνε σαν μολότοφ στις οκνηρές σκέψεις



Αδούλωτος όπως οι διαφορετικοί αυτού του κόσμου.


    
Προσπάθησαν να κάμψουν την αντίσταση του και να τον φυλακίσουν στον άκαμπτο κορσέ κάποιων αρχών, μιας ηθικής και ορισμένων κανόνων, που ήταν οι κανόνες, η ηθική και οι αρχές της ανίδεης τάξης τους.



Ο «Ρομπέν των Δασών» των περιθωριακών όμως έχει νικήσει τη λήθη, όπως γράφει ο Ντομινίκ Φερναντέζ στο «Εγώ ο Πιερ Πάολο στα χέρια του Αγγέλου».



«Και όταν νεκρός πράγματι παρουσιάστηκε στα μάτια του Αγγέλου με όλη τη φρίκη ενός βρωμισμένου πλάσματος, η λάμψη της κόρης του ματιού απέμεινε άθικτη μέσα σε αυτή την ρυπαρότητα.



Ο πιο μύχιος πόθος μου είχε εκπληρωθεί. Είχα αποθέσει την ψυχή μου στα χέρια τα πιο ανάξια να τον δεχτούν. Σε καμιά από τις ταινίες μου, σε κανένα από τα βιβλία μου δεν έφτασα στο ύψος των φιλοδοξιών μου.



Αλλά τώρα έφευγα ήσυχος έχοντας οργανώσει με κάθε λεπτομέρεια τη νεκρική ακολουθία και υπογράψει το μόνο έργο που θα νικήσει τη λήθη».