Νικολός Ούγο Φώσκολος
Ο Ζακυνθινός διανοούμενος, ποιητής και λογοτέχνης, που έγινε εθνικός ποιητής της Ιταλίας.
 |
| Ο Νικολός-Ούγο Φώσκολος |
Όπως ο Λευκάδιος Χερν ταυτοποιήθηκε σαν εθνικός ποιητής της Ιαπωνίας, το ίδιο συνέβη και με τον Ούγο Φώσκολο. Από Ζακυνθινός έγινε εθνικός ποιητής της Ιταλίας. Ίσως η κατάρα της πατρίδας μας να είναι η αιτία που αδιαφορεί εγκληματικά για τα πνευματικά της παιδιά.
Στη Ζάκυνθο γεννήθηκε το 1778 και το όνομά του ήταν Νικολός. Η οικογένειά του ήταν από την Κρήτη, η οποία μετά την κατάληψη της νήσου από τους Τούρκος το 1669 κατέφυγε αρχικά στην Κέρκυρα και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Ζάκυνθο. Τα πρώτα του μαθήματα διδάχτηκε από τον μεγάλο δάσκαλο και επαναστάτη Αντώνιο Μαρτελάο. Σε ηλικία δέκα χρόνων χάνει τον πατέρα του που ήταν γιατρός στην Βενετία. Το γεγονός αυτό υποχρεώνει την Ζακυνθινή μητέρα του Διαμαντίνα Σπαθή να πάρει τους δύο μεγαλύτερους γιούς της και αφήνοντας στην Ζάκυνθο τον Νικολό να φύγει για την Βενετία. Μετά από λίγο καιρό θα ακολουθήσει και ο μικρός Νικολός ο οποίος με την εγκατάστασή του στην Iταλία αλλάζει το όνομά του σε Ούγο.
Στην Ιταλία θα συνεχίσει τις σπουδές του.
Είναι γεγονός ότι η ζωή του σημαδεύτηκε από τους ναπολεόντειους πολέμους, ενώ παράλληλα η Γαλλική Επανάσταση του είχε δώσει πάρα πολλά μηνύματα.
Πίνακας από τη Γαλλική Επανάσταση
Θα καταταχτεί στο στρατό το 1799 και θα λάβει μέρος σε πολλές μάχες. Δύο φορές τραυματίστηκε, χωρίς όμως όλα αυτά να τον εμποδίζουν να γράφει. Γράφει σονέτα αλλά και μεγάλα έργα όλα εμπνευσμένα από την Γαλλική Επανάσταση.
“Ο Θυέστης” είναι το πρώτο δράμα που γράφει και μάλιστα σε ηλικία μόλις δεκαοκτώ χρόνων. Όταν ανέβηκε το δράμα αυτό στο θέατρο ο Φώσκολο καταχειροκροτείται από τους θεατές οι οποίοι φώναζαν: “Viva il giovane Greco”
Τα πιό γνωστά από τα έργα του είναι “Οι Χάριτες”
Μάλιστα για το έργο του αυτό ο Αντώνης Μαρτελάος,, πατριώτης και επαναστάτης που υπήρξε και δάσκαλός του στα παιδικά του χρόνια στην Ζάκυνθο, έγραψε:
“Του κάκου Φράγκο θέλουν να σε κάμουνε
Που είσαι Έλληνας τα μνημεία το φωνάζουνε”.
 |
| Η κεφαλή του αγάλματος του Φώσκολου |
Σε γενικές γραμμές μπορεί να πει κανείς ότι ο Φώσκολος πέρασε από το χώρο της λογοτεχνίας σαν ανεμοστρόβιλος.
Στην πολυτάραχη ζωή του Ούγο Φώσκολου οι πολυάριθμες ερωτικές του σχέσεις είχαν σημαντική θέση. Εραστής του ωραίου φύλλου αγάπησε και αγαπήθηκε πολύ. Ο πρώτος έρωτάς του ήταν στα δεκαέξη του χρόνια με την κοντέσσα Ισαβέλλα Θεοτόκη-Αλμπρίτσι. Ήταν μια γυναίκα σπάνιας ομορφιάς και καλλιεργημένη, που τον βοήθησε πνευματικά και συνέβαλε στην πρόοδο του έργου του.
Το 1805 απέκτησε το μοναδικό του παιδί, τη Φλωριάνα. Ήταν καρπός μιας σύντομης σχέσης με την Αγγλίδα Σοφία Χάμιλτον.
Το 1809 διορίζεται καθηγητής της ρητορικής στο πανεπιστήμιο της Παβίας. Όμως η στροφή του Ναπολέοντα Βοναπάρτη προς την απολυταρχία θα αλλάξουν τις ιδέες του Φώσκολου γι’ αυτόν. Σε κάθε ευκαιρία επιτίθεται κατά των Γάλλων και του λογοτεχνικού κατεστημένου. Έτσι χάνει την εμπιστοσύνη του καθεστώτος και μαζί χάνει και την έδρα που είχε στο πανεπιστήμιο.
Το 1812 εξορίζεται από το Μιλάνο. Καταφεύγει στην Φλωρεντία όπου εκείνη την εποχή ήταν υπό την κατοχή των Γάλλων. Οι διανοούμενοι και οι Δημοκρατικοί της πόλης θα τον υποδεχτούν με ενθουσιασμό. Εκεί, στην Φλωρεντία, θα γνωρίσει και τον ομοϊδεάτη του Ανδρέα Κάλβο ο οποίος θα γίνει γραμματέας του και αντιγραφέας των έργων του.
Δυο χρόνια αργότερα γράφει την τραγωδία “Αίας” που ανεβαίνει στη Σκάλα του Μιλάνου και καταχειροκροτείται και πάλι. Όμως οι εχθροί του τον κατηγορούν ότι στρέφεται κατά του Ναπολέοντα και καταφέρνουν να απαγορεύσουν τις παραστάσεις.
Θα ακολουθήσει η πτώση του. Θα βιοπορίζεται δύσκολα, θα σύρεται στην ανέχεια, θα φτάσει στο αδιέξοδο της δυστυχίας, Θα γνωρίσει την απόλυτη φτώχια και εξαθλίωση. Λίγο πριν συμπληρώσει τα πενήντα του χρόνια ο θάνατος θα τον βρει σ’ ένα προάστιο του Λονδίνου. Θα πεθάνει πάμφτωχος ενώ ετοιμαζόταν να επιστρέψει στην Ζάκυνθο. Η κόρη του Φλωριάνα θα καταφέρει να σώσει όλο το έργο του πριν και η ίδια φύγει από τη ζωή μόλις λίγους μήνες μετά τον θάνατο του πατέρα της.
Το άγαλμα του Φώσκολου
Όταν έγινε γνωστός ο θάνατός του τελέστηκε μνημόσυνο στον ναό του Αγίου Μάρκου, στην Ζάκυνθο, όπου ο Διονύσιος Σολωμός εκφώνησε επιτάφιο λόγο.
Το έργο του Φώσκολου εκδόθηκε σε επίσημη ιταλική έκδοση και γεμίζει είκοσι τρείς τόμους με πολλές χιλιάδες σελίδες. Ο 13ος τόμος περιέχει όλα τα κείμενα που έγραψε ο Φώσκολος για τα Εφτάνησα και την Πάργα. Ένα “κατηγορώ” κατά του Μέτερνιχ ο οποίος είχε πουλήσει την όμορφη πόλη της Ηπείρου στους Τούρκους.
Η μετακομιδή των οστών του, σε μνημείο στην Σάντα Κρότσε της Φλωρεντίας, στο ιταλικό Πάνθεον, δίπλα στο κενοτάφιο του Δάντη έγινε το 1871 και από εκεί το 1994 μεταφέρθηκαν στο αίθριο του πανεπιστημίου της Παβίας.
Το μνημείο Θλίψης
Το Δημοτικό θέατρο, στην προσεισμική Ζάκυνθο, έφερε το όνομά του ενώ το πατρικό του σπίτι το 1885 φιλοξένησε την “Φωσκολιανή βιβλιοθήκη” η οποία το 1935 συγχωνεύτηκε με την Δημόσια βιβλιοθήκη. Το 1940 το οίκημα αυτό καταστράφηκε από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς των Ιταλών.
Ο Ιταλός Υπουργός εκφωνεί λόγο στα αποκαλυπτήρια του αγάλματος
Η ιδιαιτέρα του πατρίδα, η Ζάκυνθος τον τίμησε αναγείροντας ανδριάντα του, τον οποίον εφιλοτέχνισε ο γλύπτης Κωνσταντίνος Δημητριάδης και ο οποίος είναι τοποθετημένος στο κηπάριο, παραπλεύρως από την πλατεία Σολωμού και κοιτάζει προς τον ναό του Αγίου Διονυσίου. Τα αποκαλυπτήρια έγιναν το 1927 παρουσία του Υπουργού Παιδείας της Ιταλίας Εμίλο Μποντρέρο. Επίσης στην οικία του έχει τοποθετηθεί κενοτάφιο, στο οποίο έχει δοθεί η ονομασία “Μνημείο Θλίψης”.
Κάτω από αυτό το κανδήλι διάβαζε ο μικρός Ούγος Φώσκολος
Ένα εικόνισμα στο μικρό εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου στην περιοχή της Ανάληψης. Πάνω στην πλάκα είναι γραμμένα τα λόγια της λεζάντας της φωτογραφίας.
Ένας ακόμα μεγάλος Έλληνας που εμείς τον αγνοούμε όμως οι Ιταλοί είναι περήφανοι γι’ αυτόν.
eftanhsa.blogspot.gr
................................................................................................................................................................
